piątek, 10 lutego 2012

Domy towarowe M. Conitzer & Söhne - lokalizacja. Cz. 3.



       Wszystkie domy towarowe Conitzerów w Marienwerder  zlokalizowane były w samym centrum miasta przy Markt (Rynek). Jak podaje Rudolhp Conitzer i  ogłoszenie w gazecie z 1.02.1882 roku, pierwszą siedzibą firmy był wynajęty lokal od Juliusa Levinsohna tzw. Levinsohnschen Haus. Znajdował się przy Marienburger Str. 1 (ob. ul. Braterstwa Narodów). 
Numer 1 na planie.



Plan Starego Miasta Marienwerder (Kwidzyn)

                               źródło: zbiory prywatne




  Pierwsza siedziba firmy przy Marienburger Str. 1 -  Levinsohnschen Haus

                                   źródło: "700 Jahre Marinwerder" Wernicke 




Zdjęcie współczesne ul. Braterstwa Narodów
(Marienburger Str. 1)


                              źródło: zbiory prywatne



      Po kilku latach gdy biznes się rozkręcił, bracia odstąpili wynajmowany lokal swojemu szwagrowi Horwitzowi. Dzięki temu powiększył on swój sklep z butami, który znajdował się tuż obok pod tym samym adresem. Natomiast Conitzerowie zakupili dwie kamienice, które znajdowały się w północnej pierzei Markt 7 i 8  (nr 2 na planie). Jednak według moich przepuszczeń, najpierw została zakupiona stara kamienica Markt 8, którą to rozebrano i postawiono na jej miejscu nową kilku kondygnacyjną w stylu odpowiednim dla epoki, przystosowaną właśnie pod  piętrowy dom towarowy. Świadczyć o tym mogą między innymi duże witryny sklepowe i duże okna na pierwszym i drugim piętrze. Dopiero później dokupiono sąsiednią kamienicę Markt 7.  Lokale handlowe na parterze obu kamienic zostały połączone, a w  roku 1906  stara kamienica Markt 7 została doszczętnie rozebrana wraz z fundamentami i na nowo odbudowana. Została ona połączona  z kamienicą Markt 8.  na potrzeby dużego nowoczesnego domu handlowego (Kaufhaus). Budynki miały podobną elewację i w ten sposób tworzyły jedną całość. Pewnie można  byłoby jeszcze wiele napisać o szczegółach architektonicznych… Do 1945 roku kilkukrotnie dokonywano drobnych zmian fasady całego kompleksu. Dowodem moich spostrzeżeń są poniższe fotografie.




 Kamienice przed przebudową 
(przy Markt 7 i 8) w roku 1840

                         źródło: "700 Jahre Marinwerder" Wernicke 




Kamienice po pierwszej przebudowie 
(koniec XIX w.)

                               źródło: zbiory prywatne





                                     Kamienica Markt 7
                w trakcie przebudowy w 1905/6 roku


     źródło: Archiwum Miejskie Celle




                            Kamienice tuż po przebudowie
                (przy Markt 7 i 8) w roku 1906/1907


                                źródło: zbiory prywatne




                                Kamienice Markt 7 i 8
    (koniec lat 20. XX w.)

                                źródło: zbiory prywatne


                         Kamienice Markt 7 i 8
                (lata 30. XX w.)

                          źródło: kronika firmy udostępnił Martin Conitzer 







                    Obchody 700-lecia Miasta 

     (w tle przysłonięte witryny kamienic) 

w 1933 roku


                                źródło: Archiwum Miejskie Celle




          W 1945 roku już pod innym szyldem dom towarowy jak i całe Stare Miasto został spalony w wyniku działań wojennych, a następnie rozebrany.



Ruiny Rynku Starego Miasta 

                                źródło: znalezione w sieci



   Dopiero po wielu latach z różnymi przygodami w 2011 roku została odbudowana cała północna pierzeja Rynku wraz z dawną siedzibą Conitzerów. Obecnie częściowo tylko spełnia ona dawne funkcje handlowe.   W zasadzie jest to już zupełnie inny budynek. 

Gdy odkopywano dawne fundamenty kamienic podczas wykopalisk około 2000 r., to pamiętam, że w piwnicach pełno było elementów maszyn do szycia.



          Odkryte fundamenty Kamienic Rynku w 2001 roku

                               źródło: zbiory prywatne





                         Niedokończona Odbudowa północnej

                                   pierzei rynku 2002 roku


                                źródło: zbiory prywatne



         Odbudowana północna część dawnego Rynku w miejscu
                  
dawnych kamienic w 2011 roku

                                źródło: zbiory prywatne 




     Interes kupców tak dobrze prosperował, że zakupili trzecią kamienicę jeszcze pod koniec XIX wieku. Mieściła się ona przy Markt 16 (Rynek), we wschodniej pierzei, a dokładniej na rogu Markt i Breite Str. (ob. ul. Batalionów Chłopskich, nr 3 na planie). Tu na przestrzeni lat dokonywano kilku drobnych przeróbek, zlikwidowano mieszkania na górnych piętrach na potrzeby nowych ekspozycji sklepowych. Zmieniano też fasadę budynku (wprawione oko na pewno dostrzeże to na wielu zachowanych ujęciach). 



Kamienica Markt 16 ok. 1910 roku

                               źródło: zbiory prywatne



               W tle Kamienica Markt 16 ok. 1910 roku

                                          źródło: znalezione w sieci

  


                                    Kaufhaus Markt 16 

                                     (lata 30. XX w.)

                               źródło: kronika firmy udostępnił Martin Conitzer





                               Obchody 700-lecia Miasta

                w 1933 roku - w tle główne wejście do sklepu


                     źródło: Archiwum Miejskie Celle


       Kamienica ta też podzieliła los poprzednich, w 1945 roku została spalona i  rozebrana. Zachowało się kilka zdjęć z rozbiórki, między innymi ujęcie od strony dzisiejszej ul. Bat. Chłopskich.



                 Pozostałości po witrynach Domu Towarowego
                                            w roku 1946

                                źródło: znalezione w sieci



     Obecnie w tym miejscu znajduje się chodnik i pawilon handlowy wybudowany wraz z blokami osiedla w czasach PRL, co zupełnie nie pasuje do tej historycznej części miasta. Prawdopodobnie doczekamy się przebudowy w ramach rewitalizacji całego terenu dawnego Rynku.



    W Domu Towarowym przy Markt 16, były sprzedawane artykuły pasmanteryjne, galanteria skórzana i obuwie. A przy Markt 7 / 8, znajdowała się garderoba męska szyta na miarę. W obu sklepach oferowano także gotową konfekcję dla pań i panów. W asortymencie firmy znajdowała się ponadto konfekcja dziecięca oraz drobne wyposażenie domów i mieszkań. Takie właśnie informacje podają dawne reklamy w gazetach, książkach reklamowych i  miejskich Adressbuchach (książkach adresowych).

      W spisie mieszkańców z 1935 roku jest też informacja, że Alex i Nathan (właściwie jego spadkobiercy, gdyż zmarli w latach 30. XX w.) byli także właścicielami  kamienicy o ostatnim numerze Markt 22 (nr 4 na planie). Najemcą lokalu była filia Kaisers Kaffe, która handlowała kawą. Była to narożna kamienica w południowej części Markt (Rynek). Dziś w tym miejscu stoi blok.

     W dzisiejszych czasach fajnie byłoby nazwać ten ciąg nowo zbudowanych kamieniczekKamienicami Conitzerów.  Może chociaż symbolicznie przywracałoby to duszę i dawny klimat tego miejsca, jak i pamięć o Conitzerach, tak zasłużonych dla Naszego miasta nie zamarłaby…

c.d.n.


7 komentarzy:

  1. Czy tak w ogóle śpisz??? Godzina wystawienia postu mówi mi, że nie :-)

    OdpowiedzUsuń
  2. Kawał świetnej roboty gratuluje samozaparcia!!!!!!!!!!!!

    OdpowiedzUsuń
  3. Świetna strona!!! Gratuluję znakomitej wiedzy *D*

    OdpowiedzUsuń
  4. Powraca nadzieja ze w Polsce sa jeszcze ludzie ktorzy mysla !
    Dziekuje

    OdpowiedzUsuń
  5. świetna strona skąd taka pasja

    OdpowiedzUsuń
  6. długo by opowiadać :) Kolejne wpisy już wkrótce

    OdpowiedzUsuń