niedziela, 29 lipca 2012

Pauline / Ida Schneider - historia, sklep pasmanteryjny





   Naprzeciwko  sklepu z kapeluszami Victorii Frank swój handel prowadziła Ida Schneider, w przedostatniej opowieści o rodzinie Frank widzieliśmy na fotografii odbicie lustrzane w witrynie sklepowej szyldu z napisem „Ida Schneider”.  Była ona kolejną kobietą prowadzącą działalność gospodarczą w Marienwerder. W odróżnieniu od Victorii sklep Idy funkcjonował znacznie dłużej, ale po kolei J

    Dnia 31.12.1852 w Gross Bandtken Wpr. (Bądki koło Kwidzyna) na świat przychodzi Pauline Florentine Goerke (Schneider), córka Ernsta Goerke i Lydii Kleinau. 



Gross Bandtken i okolice

                                źródło: zbiory prywatne


Była prawie najmłodsza z jedenaściorga rodzeństwa:

-    Julianna Ferdinande Goerke       (19.01.1840  – 14.04.1911)
-    Emilie Wilhelmina Goerke         (25.05.1841 – 1857)
-  Hermann Reinhold Goerke    (04.11.1842 – 06.07.1908) był      radnym w Marienwerder
-  Gustav Ernst Goerke  (12.02.1845 – 28.09.1918 w Marienwerder)
-   Ida Augustiene Goerke             (19.03.1847 – 14.05.1874)
-  Robert Friedriech Goerke        (18.04.1849 zmarł tuż po urodzeniu)
-   Rudolf Wilhelm Goerke     (18.04.1849 – 03.11.1903)
-   Emil Johanes Goerke         (11.04.1851 – 19.11.1899)
-   Ernst Hermann Goerke (11.04.1851 zmarł tuż po urodzeniu)
-   Mathilde Marie Goerke      (06.07.1855 – 19.12.1938)


   W tym miejscu należy napisać kilka słów o starszej siostrze o imieniu Ida. W roku 1867 Ida Goerke wyszła za maż za Friedriecha Schneidera (18.09.1843 – 09.05.1899). Razem zamieszkali w Garnseedorf (Gardejska wieś), czyli na południowo-zachodnich przedmieściach Garnsee (Gardeja), gdzie prowadzili gospodarstwo rolne. Nie zapominajmy, że w tamtych czasach Garnsee była dobrze rozwijającym się miastem.


Plan Garnsee i okolic

                     źródło: zbiory prywatne



Odbicie pieczęci magistratu Garnsee
1880 rok

                     źródło: zbiory prywatne


Ida Goerke i Friedriech Schneider mieli razem czwórkę dzieci:

-   Ernst Schneider          (10.01.1870 – 06.08.1928 samobójstwo)
-   Jadwiga Schneider      (10.01. 1871 – 06.07.1900)
- Max Schneider   (08.08.1872 – zaginął bez śladu) był absolwentem „Unteroffiziersschule” w Marienwerder, walczył pod Metz we Francji podczas I Wojny Światowej.
-   Robert Schneider        (1874 - zm. podczas porodu)

   Ida Goerke (Schneider) zmarła podczas porodu czwartego dziecka w dniu 14.05.1874 roku. Została pochowana na cmentarzu w Garnsee. Po roku wdowiec Friedriech Schneider ożenił się ponownie, tym razem ze swoją szwagierką Pauline Goerke (Schneider), która była o pięć lat młodszą siostrą pierwszej żony. Ślub odbył się w katedrze w Marienwerder, a wesele w Gross Ottlau (Otłowiec) 10 czerwca 1875 roku. Także zatoczyliśmy koło i powróciliśmy do Pauline, naszej głównej bohaterki. 

Pauline Schneider

źródło: http://familytreemaker.genealogy.com/users/k/e/l/Nathalie-Keller/index.html


Friedriech i Pauline mieli jeszcze dziewięcioro dzieci:

-  Paweł Schneider       (03.04.1876 – 05.05.1945)
-  Ida Schneider      (05.10.1877 – 02.03.1960) ostatnia właścicielka sklepu w Marienwerder 
- Emil Schneider  (04.04.1879 – 17.05.1960) prowadził kronikę rodziny
-  Martha Schneider   (23.07.1880 – 11.09.1956)
-  Alicja Schneider     (21.08.1882 – 26.07.1953)
-  Ella Schneider        (25.02.1884 – 07.03.1967)
-  Arthur Schneider    (19.09.1885 – 20.08.1924)
-  Hans Schneider      (11.03.1887 – 20.09.1961)
-  Olga Schneider       (06.02.1889 – 03.05.1963)



Pauline ze swoimi dziećmi 
rok 1899

        źródło: http://familytreemaker.genealogy.com/users/k/e/l/Nathalie-Keller/index.html


   Friedriech Schneider łącznie posiadał dwanaścioro dzieci, trójkę z pierwszego małżeństwa i dziewięcioro z drugiego. W tamtych czasach rodziny wielodzietne były normalnym zjawiskiem. Oprócz wychowywaniem dzieci zajmował się jeszcze swoim gospodarstwem oraz sprawami lokalnymi.  Bez wątpienia był ważną osobistością w Garnsee i okolicach. Przez 25 lat pełnił funkcję przewodniczącego społeczności Garnseedorf, wielokrotnie reprezentował ją na lokalnych uroczystościach. Między innymi na inauguracji dworca kolejowego w Garnsee w 1882 roku, co widać na poniższej fotografii.


                                źródło: "Kleine Weichsel-Zeitung"
                                             zbiory prywatne                            


Widok na jedną z ulic Garnseedorf

                     źródło: zbiory prywatne


   W 1899 roku w wieku 56 lat Friedriech Schneider zmarł na niedokrwistość. Ciekawostką jest to, iż w chwili śmierci ważył około 120 kilogramów także musiał być postawnej postury. Został pochowany na jednym z trzech cmentarzy w Garnsee obok swojej pierwszej żony Idy.  Najstarsza córka Ida Schneider otrzymała imię po zmarłej cioci. Ukończyła szkołę miejską w Garnsee z wyróżnieniem. Pięć lat po śmierci męża Pauline Schneider prawdopodobnie została zmuszona złą sytuacją ekonomiczną do sprzedaży swojego majątku w Garnseedorf.  Dnia 01.04.1904 roku wyjechała z trzema niezamężnymi córkami do Marienwerder, w którym to otworzyła własny sklep z pasmanterią, wyrobami bawełnianymi i wełnianymi które były własnoręcznie przez nie robionymi „Kunsthandwerk”. Ponadto w swojej ofercie handlowej posiadała sprzedaż gobelin. Ida objęła funkcję kierowniczą, a pozostałe dwie córki również pomagały w firmie. Uważały to za swój obowiązek pomóc mamie, która poświęciła połowę swojego życia na wychowanie swoich dzieci. Darzyły ją wielkim szacunkiem i uważały za wzór do naśladowania.  Mniej więcej w takich oto słowach Emil Schneider opisywał w kronice rodzinnej relacje mamy z córkami.


Reklama z książki adresowej 
1909 rok

                     źródło: Pomorska Biblioteka Cyfrowa


Po przeprowadzce w 1904 roku z Garnseedorf do Marienwerder zamieszkały i prowadziły swój sklep pasmanteryjny w lewej części kamienicy przy Marienburger Str. 3 (patrz na plan Starego Miasta). 



Plan Starego Miasta

                       źródło: zbiory prywatne



Widok na Marienburger Strasse
po prawej stronie zaznaczony sklep Pauline Schneider
rok 1918

                     źródło: reprint wydany przez A. i M. Barganowskich           



Podobne ujęcie jak wyżej
okres plebiscytu lipiec 1920 rok

                     źródło: Archiwum Miejskie Celle


   Pauline Schneider zmarła 26.11.1920 roku i została pochowana w Marienwerder. Firmę przejęła oczywiście najstarsza córka Ida. Do 1945 roku prowadziła sklep już sama, siostry powychodziły za mąż i wyjechały z Marienwerder.



Reklama z 1935 roku

                                źródło: zbiory prywatne





Ida Schneider przed wejściem do sklepu
w czasie obchodów 700 - lecia Miasta w 
1933 roku
(witryna sklepu jest przystrojona girlandami i chorągiewkami)

                                źródło: "Kleine Weichsel-Zeitung"




700 - lecia Miasta
3/5 czerwca 1933 roku

                               źródło: Archiwum Miejskie Celle



Widok na kamienice przy Marienburger Str. 3
(w kółku zaznaczony sklep Idy Schneider)
lata 30-ste XX w.

                               źródło: zbiory prywatne


   Dorothea Diederich (ur. Kerber) na łamach „Kleine Weichsel-Zeitung” tak oto wspomina wizyty u cioci Idy: „Pamiętam zakupy u ciotki Idy, często przebywało u niej jej rodzeństwo. Obok magazynu za sklepem znajdował się pokój, w którym odbywały się rodzinne spotkania”, „Moja mama w drodze do kościoła kupiła  mi i mojej siostrze szare rękawiczki z niebiesko-czerwonymi mankietami do noszenia na rękawach. To był prezent na Wigilię”.

Kamienica w której mieszkała i prowadziła swój sklep Ida Schneider została spalona w 1945 roku. 



                       źródło: zbiory prywatne




Obecnie

                                  źródło: zbiory prywatne



Ida nigdy nie wyszła za mąż, po wojnie zamieszkała w Stede koło Hamburga. Zmarła 02.03.1960 roku.

Większość rodziny Schneider obecnie mieszka w okolicach Berlina.



   Ciekawostką jest to, że rodzina Goerke mieszkała przez ponad 300 lat w okolicach Marienwerder,  w tym 200 lat w Gross Bandtken (po 1938 roku nastąpiła zmiana nazwy wsi na Pankendorf). Natomiast pierwsze zmianki o rodzinie Schneider pochodzą z pierwszej połowy XVIII wieku. Również zamieszkiwali okolice Marienwerder, np.: Dakau (Gdakowo,) Rothof (Czerwony Dwór), Weisshof (Biały Dwór), Gross Bandtken (Bądki), Garnseedorf (Wieś Gardejska), Marienwerder (Kwidzyn).



Do dnia dzisiejszego zachował się Dom rodzinny Goerke, który znajduje się w Gross Bandtken (Bądki)

                              źródło: zbiory prywatne


  Ponadto z powyższymi rodzinami były spokrewnione między innymi takie rodziny jak: Schumacher z Gross Bandtken i Ottochen (Otoczyn), Schmodde z Garnsee oraz Kerber z Garnsee i Marienwerder. Artur Kerber był fotografem i prowadził w Marienwerder Atelier przy Banhofstrasse 27.



Kwit bankowy w którego treści znajduje się 
nazwisko Frieda Schneider
(szwagierka Idy Schneider)

                                źródło: zbiory prywatne



Akt zgonu 
Eleonore Schumacher
(geboren Priebe)

                               źródło: zbiory prywatne




Plan katastralny wystawiony
na nazwisko Karl Schmodde

                               źródło: zbiory prywatne


Więcej informacji o krewnych Idy Schneider można znaleźć między innymi na stronie: Saga Rodu Goerke/Schneider




niedziela, 1 lipca 2012

Grillparty 2012 - spotkania z Marienwerderczykami


   
     W minioną środę 27.06.2012 roku odbyła się kameralna impreza tzw. Grillparty w ogrodzie restauracji Maxim. Organizatorami byli przedwojenni mieszkańcy Kwidzyna, którzy obecnie mieszkają w Niemczech i są zrzeszeni w  stowarzyszeniu Heimatkreis Marienwerder Westpreussen. Oficjalne spotkania Marienwerderczyków odbywają się  trzy razy w roku. Na jedno ze spotkań członkowie powyższego stowarzyszenia wspólnie przyjeżdżają do swojej małej ojczyzny. Podczas wycieczki po dawnych Prusach na kilka dni zatrzymują się w Kwidzynie. Zawsze tu na miejscu organizują tzw. Grillabend/Grillparty, na które zapraszają swoje rodziny, członków towarzystwa mniejszości niemieckiej Ojczyzna z Kwidzyna i okolic, przedstawicieli władz miasta oraz swoich znajomych. 

    Po raz kolejny zostałem zaproszony wraz z moją żoną Julitą przez Naszych serdecznych znajomych.


Maxim 2012 r.

                               źródło: zbiory prywatne

Inge Haar, Siegfried Schott, Gerola Meisel, Christa Koch, Renate i Philipp Dickel


Biały Dwór 2011 r.
Pani Inge Haar i mój syn Martin

                     źródło: zbiory prywatne




   Moja znajomość z ludźmi którzy urodzili się w Marienwerder jest praktycznie od zawsze. Mój wujek Lothar Tyranowski urodził się tu w 1941 roku (w latach 50-tych wyjechał do RFN).  Gdy tylko się spotykaliśmy to rozmawialiśmy godzinami na temat historii. Następnie w latach 90 – tych uczęszczałem na kursy języka niemieckiego organizowane przez Towarzystwo Kulturalne Ludności Niemieckiej „Ojczyzna” w Kwidzynie, której prezesem był i jest nadal Pan Manfred Ortmann. Pan Manfred zapoznał mnie z Panią Ursel Boyens Heym (córką Waldemara Heym - dzięki jego staraniom powstało Heimatmuseum w Marienwerder). Także przy pomocy Pana Ortmanna zrobiłem swoją pierwszą wystawę dla mieszkańców Marienwerder zrzeszonych w dwóch stowarzyszeniach: mniejszości niemieckiej Ojczyzna  oraz  Heimatkreis Marienwerder Westpreussen. Z panią Ursel miałem okazję się jeszcze spotkać podczas mojego pobytu w Celle w 2002 roku. 
  
  Od kilku lat jestem zaprzyjaźniony ze wspaniałymi i bardzo życzliwymi ludźmi: Waltraut Heschel, Inge Haar, Marianne  oraz panem Siegfriedem Schottem, których serdecznie pozdrawiam.


Kwidzyn 2009

                                źródło: zbiory prywatne